Jęczmień ozimy zaleca się uprawiać na glebach kompleksów pszennego bardzo dobrego i dobrego (klasa I-IIIb), żytniego bardzo dobrego (klasa IIIa-IIIb), pszennego górskiego oraz zbożowo-pastewnego mocnego.
Bardzo dobrym przedplonem dla tego gatunku jest rzepak ozimy, wczesne ziemniaki, groch, mieszanki roślin strączkowych. Jęczmień ozimy można również uprawiać po zbożach – żyto, owies.
Nie zaleca się uprawy jęczmienia ozimego po pszenicy, główne ze względu na zbyt późny jego siew (obecnie uprawiane odmiany pszenic należą raczej do późnych bądź średnio-późnych). Nie należy też uprawiać go po jęczmieniu ze względu na możliwość silnego porażenia chorobami, szczególnie podsuszkowymi. Należy zwrócić też uwagę na odpowiednie Terminy siewu jęczmienia ozimego.
Nawożenie:
Ze względu na słabo rozwinięty system korzeniowy jęczmień ozimy ma dość spore wymagania nawozowe, zwłaszcza na glebach słabszych.
Istotnym czynnikiem w jego uprawie jest odpowiednie zakwaszenie gleby – odczyn kwaśny utrudnia dobre zahartowanie roślin przed zimą, co powoduje gorsze ich przezimowanie.
Jest to gatunek wykazujący bardzo dużą wrażliwość na niedobór fosforu i średnią na niedobór potasu. Wielkość dawek nawozów fosforowych i potasowych zależy od zasobności gleby w te składniki. Najlepiej zastosować je pod orkę siewną w ilościach:
- 50-100 kg P2O5/ha,
- 60-120 kg K2O/ha.
Nawozy fosforowe i potasowe należy stosować w całości przedsiewnie.
Przedsiewna dawka azotu nie powinna przekraczać 20 kh N/ha, przy czym na dobrych stanowiskach nie ma potrzeby przedsiewnego stosowania tego pierwiastka.
Wiosenna dawka nawożenia azotem przy wysokich potrzebach wynosi 80-100 kg N/ha (gleby średniej jakości o pH>6 i w warunkach opadów zimowych ponad normę), przy średnich 65-80 kg N/ha, zaś przy małych 50-65 kg N/ha. Dawki do 50 kg N/ha można stosować jednorazowo wiosną przy ruszeniu wegetacji w postaci nawozów sypkich. Większe dawki zaleca się dzielić:
- 55% wiosną, po ruszeniu wegetacji – pozwala uzyskać odpowiednią krzewistość i zwartość łanu,
- 35% na początku fazy strzelania w źdźbło – gwarantuje wytworzenie odpowiedniej ilości źdźbeł kłosonośnych, odpowiednią wielkość kłosów i liczbę ziaren w kłosach,
- 10% na początku kłoszenia – poprawa parametrów jakościowych.
Na słabych stanowiskach 1/3 planowanej dawki należy zastosować przedsiewnie, pozostałą część wiosną w dwóch dawkach: pierwszą przed ruszeniem wegetacji, drugą w fazie strzelania w źdźbło.
Terminy siewu jęczmienia ozimego:
Jęczmień ozimy najlepiej siać w terminie średniowczesnym, tj. 10-20.IX. na głębokość 3-4 cm, przy rozstawie rzędów 12 cm. Obsada w terminie optymalnym wynosi 250-300 roślin/m2, co stanowi ok. 120-160 kg/ha. Siewy późniejsze wymagają zwiększenia obsady o 10-15%. Do wysiewu należy użyć dobrze zaprawionego, kwalifikowanego materiału siewnego. Terminy siewu jęczmienia ozimego są jasno określone i warto się ich trzymać.
Pielęgnacja:
Jesienią, ze względu na wczesny siew i szybki rozwój roślin, może wyniknąć konieczność zastosowania zabiegów ochrony roślin. W okresie ciepłej i długiej jesieni na plantacjach jęczmienia ozimego mogą pojawić się mszyce przenoszące wirusa żółtej karłowatości jęczmienia. Objawy tej choroby widoczne są wiosną w postaci zahamowania wzrostu i żółtych przebarwień na liściach. Choroba ta może spowodować obniżenie plonów nawet o 50-60%. W celu jej zapobiegania, jesienią plantacje należy lustrować i po pojawieniu się mszyc opryskać insektycydem.
Istotne w uprawie jęczmienia ozimego są wiosenne zabiegi pielęgnacyjne. Plantacje porażone pleśnią śniegową jak i te, które słabo przezimowały należy przed wegetacją wzruszyć lekką broną i wysiać na nie nawozy azotowe.
Opryski fungicydowe stosuje się na plantacjach, na których 10-15% roślin jest porażonych chorobami, zgodnie z zaleceniami podanymi na etykiecie stosowanego preparatu.
Przy wyższym nawożeniu azotowym i zbyt gęstym siewie zaleca się stosowanie regulatorów wzrostu celem zapobieżenia wyleganiu.
Zbiór:
Należy przeprowadzić po osiągnięciu pełnej dojrzałości ziarna, gdy osiągnie ono wilgotność 14-15%. W przypadku zbioru ziarna o większej wilgotności (17-18%) zaleca się jego odczyszczenie z zanieczyszczeń przed złożeniem do magazynu. Może to obniżyć wilgotność nawet o kilka procent.
Terminy siewu jęczmienia ozimego
