Siej odmiany dopasowane do Twoich pól

Wszystkie działania podejmowane podczas hodowli odmian mają na celu skupienie w nowej kreacji zestawu oczekiwanych cech, nadających jej indywidualny charakter. Dzięki temu może ona spełnić nawet specyficzne wymagania określonej grupy użytkowników.

Najcenniejszym zbożem bez wątpienia jest pszenica zwyczajna. Głównym kierunkiem jej uprawy jest ziarno, które wykorzystuje się na różne cele. Plon ziarna i jego przeznaczenie to najważniejsze kryteria, które powinny pomóc w wyłonieniu wyjściowej grupy odmian. Będzie je spełniało od kilkunastu do kilkudziesięciu odmian znajdujących się w Krajowym Rejestrze.

Odbiorca dyktuje jakość ziarna

Ziarno pszenicy produkowane z myślą o jego sprzedaży, musi spełniać wymogi przyszłego odbiorcy. Powinno cechować się odpowiednimi właściwościami technologicznymi zgodnie z kierunkiem przeznaczenia, np. na cele piekarskie nadaje się ziarno o dobrej wymielności i wysokiej wartości wypiekowej mąki. Z kolei przeznaczone do żywienia drobiu nie może zawierać zbyt dużo białka. Te właściwości w dużym stopniu są zapisane w genomie danej odmiany, a dopiero w następnej kolejności kształtowane są przez jakość stanowiska, pogodę i agrotechnikę.

Próżno szukać w doborze odmian posiadających wyłacznie najwyższe oceny wszystkich istotnych cech w każdych warunkach uprawy. Dlatego należy szukać kompromisu pomiędzy cechami, które dla danego gospodarstwa są kluczowe, a tymi mniej istotnymi. W prezentowanej tabeli zestawiono grupy popularnych cech, które są brane pod uwagę przez znakomitą większość rolników przy wyborze odmian pszenicy ozimej.

Kryteria wyboru odmian pszenicy uprawianej na różne cele oraz w różnych warunkach

Dla przykładu: rolnik gospodarujący na bardzo dobrych i dobrych glebach, który zamierza produkować ziarno chlebowe, powinien w pierwszej kolejności interesować się odmianami o bardzo wysokim potencjale plonowania i wysokiej jakości ziarna. Istotna będzie także wysoka odporność na choroby kłosa. Ich presja w łanach prowadzonych intensywnie wydatnie wzrasta. Jednocześnie ich zwalczanie w trakcie wegetacji jest nieco skomplikowane, bądź nawet niemożliwe (głownie i śniecie). Ten sam rolnik nie musi przywiązywać większej wagi do przydatności odmiany do uprawy w gorszych stanowiskach, tolerancji na opóźnienie siewu oraz krótkotrwałe susze. Podobnie jest z odpornością odmian na choroby, które w intensywnych technologiach standardowo ogranicza się za pomocą środków ochrony roślin. To samo dotyczy wylegania.

Na jednym polu ważne, na innym już nie

Podobny klucz wyłaniania fundamentalnych oraz drugoplanowych cech poszukiwanej odmiany, można zastosować dla pozostałych warunków uprawy. Warto pamiętać, że ważność poszczególnych cech w zależności od przeznaczenia plonu i jakości stanowiska ulega zmianom. Jedyny wyjątek stanowi wysoka zimotrwałość, która jest ważna zawsze. Średnio co drugi rok pojawiają się doniesienia o wymarzaniu upraw z różnych rejonów naszego kraju. Ponieważ jest to zjawisko nieprzewidywalne, warto się przed nim asekurować na wszelkie możliwe sposoby, począwszy od wyboru zimotrwałych odmian.

Obok wysokiej zimotrwałości jest jeszcze kilka cech, które powinny posiadać odmiany uprawiane w większości rejonów kraju. Często odmiany imponujące wydajnością i jakością ziarna mają problem z ujawnieniem tych cech w większości polskich gospodarstw, a przeszkodą są surowsze warunki klimatyczno-glebowe. Dlatego uniwersalny charakter mają następujące zalecenia:

* do siewu wybierać odmiany wpisane do krajowego rejestru i badane w PDO. Unikać odmian o wartości wyłącznie deklarowanej, niepotwierdzonej oficjalnymi badaniami w naszym kraju lub bazujących na wynikach doświadczeń jednorocznych w tendencyjnie wybranych rejonach;

* do opóźnionych siewów bardziej nadają się odmiany o dobrej mrozoodporności;

* w rejonach często nawiedzanych przez wiosenne susze wierniej plonują odmiany wcześniejsze;

* w rejonach o większych opadach deszczu w fazie kwitnienia pszenicy wysiewać odmiany o zwiększonej odporności na fuzariozę kłosów;

* w uprawie pszenicy w monokulturze i po kukurydzy, wzrasta ryzyko chorób fuzaryjnych i zgorzeli podstawy źdźbła. Ponadto kukurydza wyczerpuje zapasy wilgoci z gleby, co utrudnia przygotowanie stanowiska do siewu, dotrzymanie terminu oraz pogorszenie wyrównania wschodów pszenicy;

* w dużych gospodarstwach uprawiać kilka odmian w celu obniżenia ryzyka nietrafionego wyboru.

Opisy odmian zarejestrowanych w Polsce są publikowane m.in. przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych na jego stronie internetowej. Podobne informacje można zdobyć także bezpośrednio u hodowców za pomocą rozmaitych form przekazu.