Rzepak ozimy - nasiona rzepaku ozimego

Rzepak ozimy – jak rozsądnie wybrać odmianę?

Rzepak ozimy jest uprawą o jednym z najwyższych potencjałów ekonomicznych w Polsce. Przy obecnych cenach surowców rolnych ciężko o bardziej opłacalny gatunek. Ponadto rzepak posiada bardzo dobrą wartość płodozmianową dzięki czemu jest głównym przerywnikiem zbóż w schemacie upraw.

Co wpływa na plon?

Jako gatunek rzepak ma przeogromny potencjał plonowania i w korzystnych warunkach pogodowo-glebowych oraz przy unikaniu błędów agrotechnicznych plony powyżej 5,0 t/ha są w Polsce jak najbardziej realne. Jakie są najważniejsze elementy wpływające na uzyskanie dobrego plonu rzepaku ozimego?

• Optymalne warunki pogodowe po siewie, które wpływają na właściwe kształtowanie się młodych roślin.
• Odpowiednia faza rozwojowa przed rozpoczęciem spoczynku zimowego.
• Słoneczna pogoda w trakcie kwitnienia wpływająca na zwiększenie ilości nasion w łuszczynach i ich szybsze wypełnianie.
• Niezbyt upalne lato skutkujące dłuższym okresem wypełniania nasion.
• Warunki pogodowe ograniczające występowanie chorób i jednocześnie pozwalające na sprawne wykonywanie zabiegów fungicydowych.

Jak widać nie na wszystkie elementy mamy wpływ albo ten wpływ jest ograniczony. Pogoda oraz agrofagi skutecznie ograniczają potencjalny plon rzepaku w trakcie całego sezonu wegetacyjnego.

Na co mamy wpływ?

Oczywiście nawożenie, kształtowanie rozety liściowej jesienią, ochronę przed agrofagami (szkodniki i grzyby przede wszystkim), a także potencjał plonowania. Jednym z czynników plonotwórczych jest właściwa odmiana. Obecnie dostępnych jest ich przeogromna ilość na rynku, więc jak wybrać tę odpowiednią? Warto posłużyć się kluczem rejestracji. Mianowicie zawężając sobie wybór do odmian, które przeszły w Polsce 2-3 letni okres atestacji i uzyskały pozytywną rekomendację urzędu rejestrowego COBORU eliminujemy ryzyko wyboru odmiany, której genotyp nie jest odpowiedni do uprawy w specyficznych warunkach naszego kraju (relatywnie mroźne zimy, mało opadów i nienajlepsze, mozaikowate gleby). Jednym słowem wybieramy te odmiany, które mają największą szansę na udane żniwa. Dzięki skupieniu się na odmianach zarejestrowanych zmniejszamy zdecydowanie pulę odmian do wyboru.

Podstawa produkcji.

Czy koncentrować się tylko na nowościach? Niekoniecznie. Wieloletnie analizy pokazują, że w przypadku rzepaku ozimego wzrost plonu pomiędzy odmianami wprowadzonymi na rynek 10 lat temu a nowościami nie jest na tyle znaczący, aby nieustannie zmieniać odmiany na nowsze w poszukiwaniu rekordów. Wybór odmiany, która sprawdzi się w naszym gospodarstwie i będzie stanowić podstawę areału produkcyjnego jest najbezpieczniejszą strategią.

Hybryda czy liniówka?

To też częste pytanie, przed którym staje plantator rzepaku. Odpowiedź wcale nie jest jednoznaczna. Prostym przykładem są gospodarstwa w Wielkiej Brytanii, gdzie najczęściej bite są światowe rekordy w plonowaniu rzepaku. Aktualny z roku 2020 należący do rolnika z hrabstwa Kent (na południowym wschodzie Anglii) wynosi 7,19 t/ha i został uzyskany z uprawy odmiany populacyjnej. Informacja ta stoi w kontrze z popularnymi w Polsce opiniami, że tylko hybryda daje szansę na bardzo wysokie plony. Nie jest to prawda. Analizując wyniki z Polski, i to zarówno z COBORU jak i co najważniejsze z plantacji produkcyjnych doskonale można zauważyć, że dobre odmiany populacyjne nie odbiegają od równie dobrych odmian mieszańcowych. Jaka jest zatem największa i już na pierwszy rzut oka widoczna różnica pomiędzy hybrydami i liniówkami? Koszt zasiewu. Posłużmy się przykładem. Koszt nasion jednej jednostki siewnej bardzo dobrej odmiany populacyjnej jaką jest np. GEMINI lub KEPLER to 500 zł – 700 zł (w zależności od tego czy są zaprawione zaprawą insektycydową czy też nie). Jednostka taka zawiera 2,0 mln nasion co jest ilością wystarczającą do obsiania od 3,3 do 4,4 ha (w zależności od przyjętej normy wysiewu: 60 nasion/m² lub 45 nasion/m²). Oznacza to, że koszt nasion na 1 hektar wynosi od 113,6 zł do 151,5 zł w przypadku wariantu bez zaprawy insektycydowej oraz od 159 zł do 212 zł przy użyciu nasion zaprawionych insektycydem. W każdym przypadku zaprawowym koszt zasiewu odmianą mieszańcową jest 2,5 – 3 krotnie wyższy. W tym momencie wróćmy do kwestii potencjału plonowania i końcowego efektu ekonomicznego. Dodatkowe pieniądze zaoszczędzone na zakupie nasion można zainwestować w lepszą ochronę lub dodatkowe nawożenie np. mikroelementami co pomoże w większym stopniu zbliżyć się do potencjalnego plonu.

Kiedy wyłącznie hybryda?

Na pewno w przypadku, gdy na polach wskutek zbyt częstej uprawy rzepaku (oraz pojawiania się gorczycy w poplonach) pojawił się problem kiły kapustnych. Na chwilę obecną na rynku nasiennym nie ma odmian populacyjnych posiadających genetyczną tolerancję na poszczególne patotypy kiły kapustnych, są natomiast dostępne odmiany mieszańcowe. Najlepiej, oczywiście, wybierać te, które mają rejestrację w Polsce i jednocześnie potwierdzoną odporność na występujące w naszym kraju patotypy kiły.

Oszczędzać tak aby plon nie stracił.

Planując tegoroczne zasiewy rzepaku ozimego warto poświęcić trochę czasu na dokładną analizę potrzeb jakich ten gatunek potrzebuje. W czasie bardzo wysokich cen nawozów i paliw warto szukać takich oszczędności, które nie odbiją się negatywnie na plonie. Wybór dobrej odmiany populacyjnej jest jedną z nich. Środki zaoszczędzone na zakupie tańszych nasion a przeznaczone na inne elementy agrotechniki zwrócą się z nawiązką.